Celsius, stETH và Alamenda – Bộ 3 kích hoạt “ngày thứ hai đen tối” của thị trường crypto

Celsius là gì?
Celsius là một trong những cổng cho vay tiền điện tử tập trung lớn nhất. Đồng thời cũng là một trong những tay chơi lớn, hiện nắm giữ đến 450.000 stETH trị giá tương đương 1,5 tỷ USD.
Celsius đã huy động được 864 triệu đô la vốn đầu tư mạo hiểm, và có thời điểm dự án đã quản lý hơn 3 tỷ đô la vốn cho hơn 1 triệu khách hàng.
Thế nhưng cho đến thời điểm hiện tại, Celsius đang ở tình thế “ngàn cân treo sợi tóc” và đứng trước nguy cơ phá sản.
Dành cho những anh em chưa biết, Celsius là một ứng dụng DeFi cung cấp tất cả các dịch vụ liên quan đến tiền điện tử:
– Giao dịch
– Tiền gửi có lợi suất cao trên stablecoin và tiền điện tử
– Cho vay thế chấp bằng tiền điện tử
Về bản chất, đây là một dự án quản lý tài sản lưu ký.
Hãy so sánh Celsius với các quỹ ETF truyền thống.
Vanguard và Fidelity đưa một rổ cổ phiếu vào một quỹ ETF bán lẻ và tính phí cung cấp dịch vụ cho các nhà đầu tư.
Celsius cũng giống như Vanguard nhưng dành cho các khoản đầu tư tài chính phi tập trung.
Nó cung cấp dịch vụ đối với các khoản vay và lợi tức, và thu phí từ các dịch vụ này. Nghe thì có vẻ là một nơi hỗ trợ tài chính tuyệt vời dành cho nhà đầu tư crypto, nhưng có những rủi ro không lường trước được về cơ hội này mà Celsius không vội tiết lộ với người dùng của mình.
Giống như một quỹ ETF, Celsius không tiếp xúc với các tài sản đứng sau. Celsius hứa sẽ rút tiền và mua lại trong trường hợp người dùng muốn thoát khỏi vị thế của họ, nhưng cuối cùng thì Celsius cũng thay mặt nhà đầu tư quản lý các vị trí đó.
Như nhiều dự án crypto khác, Celsius cũng có vẻ bề ngoài hoàn hảo:
– một “whitepaper” (về cơ bản là một tệp PDF); và
– token $CEL (trả phần thưởng staking và giảm giá khi sử dụng các dịch vụ của Celsius)
Tính tới thời điểm hiện tại, có vẻ như token CEL đã không còn mấy thu hút.
Celsius tự quảng bá mình là một giải pháp tài chính ưu việt hơn cả ngân hàng truyền thống:
– Ngân hàng truyền thống đã lỗi thời
– Giải phóng người dùng khỏi hệ thống ngân hàng
– Thay thế Phố Wall bằng Blockchain
– 99% vs. 1%
Tất cả đều được lấy từ trang web và whitepaper của họ.
Hơn nữa, để thu hút lòng tin từ người dùng, Celsius đã đưa ra những cam kết hùng hồn về độ an toàn, bảo mật, minh bạch và trên hết là độ tín nhiệm:
– “bảo mật tuyệt đối”
– “rút tiền điện tử của bạn bất cứ lúc nào”
– “giữ tiền điện tử của bạn an toàn”
– “minh bạch cấp độ cao”
– “tại sao bạn nên tin tưởng Celsius”
Đây đều là những lời quảng cáo từ phía Celsius.
Và đó chính là vấn đề. Ẩn sau những lời hứa về lợi tức cao ngất trời, kết hợp với những ưu đãi hấp dẫn, là chiến lược giao dịch tha hóa với các quỹ đầu tư lớn.
Có hai hành vi giao dịch cực kỳ tai hại mà Celsius đã thực hiện cùng lúc, gián tiếp lôi hàng triệu nhà đầu tư bán lẻ vào vòng xoáy tử thần.
1) Sử dụng đòn bẩy trên chuỗi
2) stETH
Chúng ta hãy mổ xẻ từng vấn đề
Đòn bẩy trên chuỗi và stETH
Để cung cấp khoản vay lãi suất thấp cho người dùng, bản thân Celsius cũng sử dụng đòn bẩy thông qua các nhà tạo lập thị trường như MakerDAO.
Celsius nhận tiền gửi của người dùng bằng các tài sản như $WBTC và gửi chúng lên Maker để vay $DAI.
Maker là một giao thức cho vay thế chấp.
Ví dụ: Khi bạn gửi $1,50 tài sản thế chấp biến động giá (ví dụ: ETH) và vay stablecoin như DAI. Nếu giá trị của tài sản thế chấp giảm xuống dưới ngưỡng thanh lý, vị thế vay sẽ bị thanh lý để trả khoản vay cho giao thức và ngăn nợ xấu.
Với cơ chế như vậy, Celsius đang có một khoản vay 9 chữ số trên Maker, nghe có vẻ to, nhưng ở điều kiện thông thường lại rất an toàn cho Celsius.
Bởi vì trong trường hợp tài sản thế chấp cho vay của Celsius bị giảm giá trị, tài sản thế chấp cho vay của người dùng trên Celsius cũng vậy. Nếu xảy ra thanh lý, Celsius sẽ thanh lý các khoản vay của khách hàng và trả nợ cho chính mình. Một nước đi quá hợp lý.
Celsius quảng bá mức lợi tức cao ngất ngưỡng dành cho staking ETH. Trong khi stake ETH trên chuỗi Beacon POS của Ethereum chi có APY 4,2% và APY trên Yearn Finance còn thấp hơn, chỉ 0,2%.
Vậy làm sao Celsius có thể cung cấp APY lên tới gần 8%?
Hóa ra team Celsius đã sử dụng token phái sinh của ETH có tên là stETH để tăng lợi suất ETH, từ đó thu hút nhiều nhà đầu tư hơn.
stETH là gì?
stETH biểu trưng cho lượng ETH được stake trong pool của Lido Finance. Đây là dự án giúp người dùng có thể lock ETH tham gia vào việc nâng cấp mạng lưới Ethereum 2.0 – Becon Chain. Khi gửi ETH vào giao thức sẽ được nhận lại stETH
stETH được trao đổi với tỉ lệ gần 1:1 với ETH và lượng ETH lock vào chỉ có thể nhận lại được khi bản nâng cấp The Merge kết thúc.
Vì thời gian lock phụ thuộc vào tiến độ của The Merge, người dùng không thể redeem (trả lại) stETH về ETH. Từ đó tạo ra thị trường thứ cấp để giao dịch thông qua cặp stETH/ETH của pool thanh khoản trên các AMM DEX, điển hình là Curve.
Ngoài ra stETH còn được chấp nhận trong các giao thức lending như Aave, Maker DAO để thế chấp và borrow các tài sản khác như ETH, Dai,… để tối ưu hoá lợi nhuận.
Celsius đã mua một loạt stETH, không thể redeem ra ETH trong 6-12 tháng trước khi The Merge diễn ra.
Theo như Lido Finance thông báo, sẽ có quy đổi trực tiếp stETH:ETH theo tỷ lệ 1:1 sau khi tính năng rút tiền được kích hoạt. Có nghĩa là khi số dư stETH tăng lên nhờ phần thưởng staking ETH, bạn sẽ nhận được nhiều ETH so với số ETH ban đầu.
Celsius tất nhiên không thể bỏ qua món hời này. stETH là một token ERC20 có thể được sử dụng trong hệ sinh thái DeFi làm tài sản thế chấp. Celsius đã đem số stETH này thế chấp trong các giao thức cho vay như Curve, Aave và Maker để đổi lấy ETH, tiếp tục stake vào Lido để có thêm stETH, và lặp lại như vậy. Dựa vào stETH Celsius mới có thể trả cho người dùng APY gần 8%.
Trên lý thuyết, stETH có thể redeem về ETH theo tỷ lệ 1:1. Nhưng thực tế là, giữa 2 tài sản ngang giá nhau, một tài sản tạo ra lợi nhuận, còn lại thì không, liệu chúng có được giao dịch 1:1? Tất nhiên là không rồi!
Thật vậy, pool ETH/stETH hiện nay có đến 75% là stETH. Điều này dẫn đến việc mất cân bằng hay nói đúng hơn là stETH depeg.
Như các bạn có thể thấy trong hình dưới đây, 1 ETH stake vào sẽ nhận được 1,0288 stETH – chênh lệch gần 3%.

Đồng thời ta xét qua một chút về tình hình kinh tế vĩ mô. Lạm phát toàn cầu đang diễn ra hết sức nghiêm trọng, điển hình như tỷ lệ lạm phát ở Mỹ cao nhất trong 40 năm đạt mức 8.6%. Chính sách zero-covid của Trung Quốc cùng với chiến tranh Nga-Ukraine sẽ đẩy giá nhiên liệu tăng mạnh, ảnh hưởng đến giá nguyên liệu, nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng. Dòng tiền từ crypto bị rút dần để chống chọi với thị trường bên ngoài.
Do đó, xác suất để ETH tăng giá sau The Merge là không chắc chắn. Khi redeem stETH về ETH tỷ lệ 1:1, nếu giá ETH giảm dưới mức giá ban đầu, các sẽ không có lợi nhuận.
Rõ ràng tình hình thị trường quá bất lợi như hiện tại buộc các quỹ đầu tư phải ra tay trước.
Cơ chế đánh sập stETH
– Theo dữ liệu onchain, vào 07/06/2022, 2 ví ẩn danh đã bắt đầu rút thanh khoản khoảng 54k stETH và 23k ETH
– Địa chỉ 2 ví:
● 0xca2c8b7664fa4169bd85da72a968dab9b78f5882
● 0x7ccd3befb83154b99c02f4dd5aec5dd76f1ee0b2
Khả năng đây là 2 ví gây ra hiệu ứng depeg đầu tiên của stETH/ETH vào ngày 08/06/2022 về 0.97
Alameda Research
Từ vụ việc trên dẫn tới việc depeg diện rộng, ta thấy hẳn đã có một “cá voi” đã rời bữa tiệc. Sau khi check trên trình khám phá Etherscan, thì Alameda đã swap stETH sang ETH dù bị trượt giá khá lớn.
Nhìn lại các quỹ đầu tư lớn vào Lido Finance, và tất nhiên có sở hữu lượng lớn stETH gồm có:
● A16z
● Alameda
● Coinbase
● Paradigm
● DCG – công ty mẹ của Grayscale (GBTC)
● Jump & Three Arrow Capital – đứng sau UST/LUNA
Từ hành động của Alameda, cộng đồng đang lo ngại stETH sẽ bị dump ra thị trường nhiều và kích hoạt death spiral (vòng xoáy tử thần).
Ngoài ra, Amber Group (một MM có tiếng trên thị trường) cũng đã rút $120 triệu ETH, vào 10/06/2022 Amber cũng đã tháo thanh khoản trên Curve, nhận về 26k ETH và 83k stETH.
Những nạn nhân đầu tiên của vòng xoáy
Three Arrow Capital – 3AC
● 3AC có 81,315 astETH (stETH trong aave) và vay 53, 829 ETH.
● Với tỷ lệ vay 75%.
Để duy trì vị thế không bị thanh lý thì health factor (chỉ số thanh lý) phải bé hơn 1. Với lượng thế chấp của 3AC ta có thể tính được tỉ lệ stETH/ETH khi stETH bị thanh lý.
Theo chỉ số onchain, nếu tỷ lệ stETH/ETH giảm xuống 0.81 thì kích hoạt thanh lý thêm tầm 130 triệu stETH, nếu giảm xuống 0.79 thì thanh lý thêm 100 triệu stETH, còn 0.7 thì thanh lý tiếp 70 triệu stETH. Một con số vô cùng lớn.
Hệ luỵ kéo theo khiến giá ETH giảm cùng stETH gây ảnh hưởng không nhỏ tới DAI trên Maker DAO, các vị thế thế chấp ETH lấy DAI cũng đứng trước nguy cơ thanh lý. Từ đó kích hoạt vòng xoáy tử thần kéo đổ hàng loạt dẫn đến panic sell.
Celsius
Lúc này, Celsius phải chịu cảnh thiếu thanh khoản trầm trọng để có thể hoán đổi từ stETH lấy ETH, kể cả có chịu thua lỗ, do tình trạng bán tháo diễn ra.
Celsius có 445.000 (565 triệu USD) stETH và chỉ có 143.000 $ ETH thanh khoản trong các pool thanh khoản stETH-ETH, cùng hàng tỷ khoản nợ tổng hợp trên nhiều tài sản và giao thức.
Celsius đang chịu phần tài sản rút ròng trong đó có 50.000 ETH hằng tuần. Với lực rút như trên, chỉ trong vòng 4-5 tuần, Celsius hết ETH để trả cho người dùng.
Chưa kể, khi xem lại lịch sử, Celsius là giao thức kém may mắn nhất khi hứng chịu hàng loạt các vụ hack tài sản liên tiếp
○ Tháng 05/2021, mất khoảng 35.000 ETH ~ $70 triệu trong vụ tấn công Stakehound
○ Tháng 12/2021, mất khoảng $50 triệu khi Badger Dao bị tấn công
○ Tháng 05/2022, $500 triệu tài sản người dùng Celsius trên Anchor biến mất theo sự sụp đổ của UST/LUNA.
Gần đây, đứng trước nguy cơ trên, người dùng nền tảng này trở nên hoang mang và ồ ạt rút tài sản. Celsius bị cho rằng đã ngưng hỗ trợ người dùng rút tài sản, cho thấy khả năng vỡ nợ của Celsius là rất cao.
Nhưng câu chuyện vẫn chưa kết thúc.
Bước đi tạm ngưng rút và chuyển tiền, đóng băng người dùng của Celsius là một nước cờ vô cùng tồi tệ. Giờ đây Celsius chỉ có 2 sự lựa chọn: nạp thêm tài sản thế chấp để cứu các khoản vay, hoặc là chấp nhận bị thanh lý
Nhưng thay vì hoàn trả các khoản vay để tránh bị thanh lý, Celsius bắt đầu tăng tài sản thế chấp của họ.
Tại sao Celsius lại làm như vậy?
Công ty cho vay của Celsius có tỷ lệ tài sản thế chấp tối thiểu 150% đối với các khoản vay. Điều đó có nghĩa là để nhận được 1,00 đô la vay, bạn phải đặt 1,5 đô la tài sản thế chấp. Bây giờ, giả sử bạn có một khoản vay chưa thanh toán giá trị cao và bạn muốn trả lại.
Bạn có thể:
a) Hoàn trả $1
hoặc
b) Nạp thêm $1,50 tài sản thế chấp.
Lựa chọn (b) sẽ khiến bạn bị lỗ 50% so với (a). Vậy tại sao bạn lại chọn phương án thua thiệt?
Đơn giản thôi, bạn sẽ làm vậy khi bạn không thể trả nợ, và bạn là một con bạc khát máu đang sử dụng số tiền ít ỏi còn lại để tất tay và hy vọng sẽ gỡ lại tất cả
Canh bạc này đã khiến BTC và ETH lao dốc, Celsius thậm chí còn rất ít tài sản thế chấp hơn.
Các đối thủ cạnh tranh của Celsius, trong đó có Nexo đã “mượn gió bẻ măng” đưa ra thông báo thu hút tài sản người dùng từ Celsius, mà chẳng chút e ngại:
Trước bối cảnh Celsius đang mất thanh khoản và gây thiệt hại cho cộng đồng người dùng của họ, Nexo đã mở rộng chấp nhận tất cả các tài sản từ Celsius sau khi dự án mở lại tính năng rút tài sản.
.Về phần mình, Giám đốc điều hành Alex Mashinsky của Celsius vẫn còn niềm tin vào dự án và dự trữ thanh khoản của nó, khẳng định dự án vẫn an toàn đến giờ phút này.
Âm mưu đằng sau của các “cá voi”
Những diễn biến như trên hoàn toàn không có lợi cho nhà đầu tư và thị trường crypto, nhưng tại sao những quỹ đầu tư tier-1 (vốn được coi là bảo chứng về niềm tin cho bất kỳ dự án crypto nào) lại để cho nó diễn ra?
Three Arrow capital – 3AC
Nhìn lại trường hợp của 3AC, theo như phân tích ở trên, 3AC có 81.000 stETH ~ 81.000 ETH. 3AC đã dùng thế chấp vay 53.000 ETH. Nếu bị thanh lý, 3AC sẽ mất khoảng 35% lượng ETH đã gửi vào Lido. Vậy 3AC sẽ làm gì để bảo vệ vị thế cũng như tận dụng rủi ro này. Theo thời gian bài viết, giá của ETH khoảng 1450$.
3AC sẽ mở vị thế Short khoảng x5 x10 ở giá stETH và ETH từ mức 1450$.
3AC sẽ để thả nổi tỷ giá stETH/ETH trên thị trường và chấp nhận bị thanh lý 81.000 stETH.
Nếu khi lệnh thanh lý bị kích hoạt. Họ sẽ bán 53k ETH vay được để giá ETH dump càng sâu, tạo lợi nhuận 2 vị thế short ở trên.
Khi đó, thị trường sẽ bị kích hoạt panic sell, càng nhiều vị thế bị thanh lý không chỉ trên Aave mà còn lan rộng ra khắp các nền tảng khác khiến giá stETH và ETH dump lại càng dump.
Theo tính toán trên, khi giá ETH giảm xuống khoảng 998$ – 1100$ thì khoảng lỗ 35% lượng ETH của 3AC được hedge thành công hoặc có lợi nhuận hơn nhờ lợi nhuận từ 2 vị thế short.
Thiết nghĩ, lựa chọn thế chấp thêm tài sản của Celsius nhằm mục đích câu thời gian để dự án hedge funds giống như 3AC đã làm để gỡ gạc lại khoản lỗ.
Alameda được gì?
Các sự kiện trên đều khơi mào bởi Alameda và FTX là nơi thực hiện chiến dịch dump ETH này. Thông qua case của 3AC, FTX hay Alameda sẽ là nơi hấp thụ các vị thế và phí giao dịch, phí nền tảng của sự vụ này.
Đúng như vậy, ngày 13/6, Celsius phải giải quyết cuộc khủng hoảng thanh khoản bằng cách unstake 247 triệu đô la wBTC từ Aave và gửi đến sàn giao dịch FTX. Cụ thể, Celsius đã rút 50.000 ETH và 7.000 tài sản thế chấp WBTC khỏi Aave trong ví DeFi cốt lõi 0x8ace. 6.000 WBTC và 20.000 ETH đã được gửi đến FTX. Sau khi nhận được 169 triệu đô la USDC từ FTX,
Kết luận cá nhân
Qua những phân tích như trên, có thể thấy lỗ hổng của cơ chế stETH-ETH chính là kịch bản đã được vẽ ra bởi whale để kiếm lợi nhuận trong lúc thị trường xấu như vậy.
Sự cố stETH sẽ là một tiền đề rất xấu cho các protocol liquid staking không chỉ trên Ethereum mà các nền tảng L1 khác như: mSOL, stNEAR, stAVAX… Khi nhà đầu tư nhỏ lẻ không còn niềm tin ở thị trường, và các “tay to” khác muốn thoái vốn, sẽ dẫn tới bán tháo hàng loạt.
Nếu bạn nghĩ đây là thời điểm để all in short thì mình nghĩ “đó là tự sát”, vì cuộc chiến giữ các “cá voi” tại các cản/hỗ trợ sẽ rất lớn, khả năng ép giá ngược tại vị thế thanh lý có nguy cơ rất cao. Đồng thời xu hướng hồi phục chưa rõ ràng để vào spot.
Do vậy, chúng ta chỉ nên quan sát kỹ hoạt động của các quỹ và onchain để nắm bắt cơ hội, tránh bị rơi vào cảnh “trâu bò đánh nhau, ruồi muỗi chết”.
BlockSolFi tổng hợp
Tham gia bàn luận ngay cùng BlockSolFi tại Telegram và Facebook.
Đọc thêm:
Celsius gửi 320 triệu đô la BTC và ETH đến sàn FTX trước khi ra thông báo ngưng rút tiền
Nền tảng cho vay Celsius tạm ngưng rút tiền và chuyển khoản, đứng trước nguy cơ vỡ nợ?