Smart Contract là gì? Cách thức hoạt động và ứng dụng

solfi_admin Thứ Ba, 23/11/2021

Smart Contract (Hợp đồng thông minh) là gì? Có lợi ích như thế nào? Smart Contract hoạt động và ứng dụng ra sao? Hãy cùng BlockSolFi tìm hiểu nhé. 

Khái niệm Smart Contract

Khái niệm về Smart Contract được biết đến lần đầu tiên năm bởi Nick Szabo vào 1993. Smart Contract (Hợp Đồng Thông Minh) là một thuật ngữ mô tả các chương trình chạy trên Blockchain. Hợp đồng thông minh giống như một hợp đồng kỹ thuật số, bắt buộc thực hiện bởi một bộ quy tắc cụ thể. Các quy tắc này được do bộ mã máy tính xác định trước, và tất cả các nút (node) trong mạng đều phải sao chép và thực thi các quy tắc đó.

Về bản chất, toàn bộ hoạt động của Smart Contract được thực hiện một cách tự động và không có sự can thiệp từ bên ngoài (còn được gọi là các giao thức Permissionless). Những giao dịch được thực hiện bằng các Smart Contract rất minh bạch, có thể dễ dàng truy xuất được và không thể bị can thiệp hoặc đảo chiều. Các điều khoản trong Smart Contract tương đương với một hợp đồng có pháp lý và được ghi lại dưới ngôn ngữ của lập trình.

Ngoài ra việc sử dụng Smart Contract loại bỏ nhu cầu đối với các bên trung gian, giúp giảm thiểu đáng kể chi phí hoạt động cho các nền tảng.

Khởi đầu, Bitcoin đã đặt ra những nền tảng cơ bản cho việc thiết lập hợp đồng thông minh trên Blockchain hay gọi tắt là “Smart Contract Blockchain”. Nhưng Smart Contract chỉ trở nên phổ biến khi Vitalik Buterin, người sáng tạo và nhà đồng sáng lập của Ethereum triển khai các hợp đồng thông minh (Smart Contract) trên Máy ảo Ethereum (Ethereum Virtual Machine, EVM). Tuy nhiên, mỗi blockchain có một phương pháp triển khai hợp đồng thông minh khác nhau. Và trong bài viết này, chúng ta sẽ chỉ tập trung vào cách thức hoạt động của Smart Contract tại nền tảng Ethereum.

Cách thức hoạt động của Smart Contract

Nói một cách dễ hiểu, Smart Contract hoạt động như một chương trình tất định. Tức là tác vụ của chương trình chỉ được thực thi khi và chỉ khi chúng thỏa mãn các điều kiện nhất định. Do đó, một hệ thống Smart Contract thường tuân theo các câu lệnh “nếu… thì…”. Mà trên thực tế, hợp đồng thông minh thực ra không phải là một hợp đồng pháp lý và cũng không thông minh cho lắm. Chúng chỉ là một đoạn mã code chạy trên một hệ thống phân tán (blockchain) mà thôi.

Trên mạng Ethereum, các Smart Contract chịu trách nhiệm thực thi và quản lý các hoạt động diễn ra trên blockchain khi những người dùng (address) tương tác với nhau. Bất kỳ địa chỉ nào không phải là Smart Contract đều được gọi là tài khoản độc lập (externally owned account, EOA). Do đó, Smart Contract do máy tính kiểm soát và EOA do người dùng kiểm soát.

Về cơ bản, hợp đồng thông minh Ethereum bao gồm một mã hợp đồng và hai khóa công khai. 

• Khóa công khai thứ nhất là khóa do người tạo hợp đồng cung cấp. 
• Khóa công khai thứ hai đại diện cho chính hợp đồng, khóa này có vai trò như một mã định danh kỹ thuật số duy nhất cho mỗi Smart Contract.

Hợp đồng thông minh được triển khai thông qua giao dịch blockchain và chúng chỉ được kích hoạt khi một EOA (hoặc các hợp đồng thông minh khác) gọi chúng. Tuy nhiên, kích hoạt đầu tiên luôn từ phía EOA (người dùng).

Ví dụ để bạn dễ hiểu hơn:

Giả dụ bạn muốn thuê một căn hộ từ tôi. Bạn có thể trả tiền thuê nhà bằng tiền điện tử qua Blockchain. Sau đó biên nhận sẽ được đưa vào một bản Smart Contract của chúng tôi; Tôi sẽ đưa bạn mật mã vào căn hộ sau khi được thỏa thuận. Nếu mật mã đó không đến đúng thời hạn giữa 2 bên thống nhất, Smart Contract sẽ trả lại tiền. Nếu nó đến trước hạn, hệ thống sẽ giữ lại cả tiền và mật mã cho đến kỳ hạn. Hệ thống hoạt động dựa trên mệnh đề “Nếu…Thì..” và được giám sát bởi hàng trăm người, vì vậy sẽ không thể có lỗi sai xảy ra trong việc giao nhận.

Ưu và nhược điểm của Smart Contract

Ưu điểm

Smart Contract là một bộ mã có thể lập trình, có khả năng tùy chỉnh cao và được thiết kế theo nhiều cách khác nhau để cung cấp đa dạng dịch vụ và giải pháp. 

Bên cạnh đó, Smart Contract là các chương trình phi tập trung và tự thực hiện (self-executing), bởi vậy chúng giúp tăng tính minh bạch và giảm chi phí hoạt động. Nếu được triển khai đúng cách, Smart Contract còn giúp tăng hiệu quả vận hành và giảm chi phí hành chính.

Nhược điểm

Tính pháp lý: Bạn sẽ không được bảo vệ quyền lợi khi xảy ra lỗi phát sinh do pháp luật các nước hiện nay chưa có chính sách để khai thác, quản lý smart contract

Chi phí triển khai: Cần chi trả cho hệ thống cơ sở hạ tầng, máy tính, và các lập trình viên giỏi để họ triển khai.

Rủi ro từ internet: Bản chất của Smart Contract là rất an toàn, nhưng nếu bạn để lộ một số thông tin nhạy cảm hoặc bị các hacker khai thác các thông tin đó thì smart contract vẫn gặp rủi ro bị tấn công vào bộ mã và gây lỗi. 

Lợi ích của Smart Contract

Smart Contract là một ứng dụng tận dụng tất cả những điểm mạnh của công nghệ Blockchain, và vì vậy nó đem lại rất nhiều lợi ích cho các nền tảng. Các lợi ích cụ thể như:

Tự động hóa: Quá trình được thực hiện hợp đồng là tự động. Đồng thời bạn chính là người tạo hợp đồng, không còn phải phụ thuộc vào môi giới, luật sư hay bất kì ai khác.

Không bị thất lạc: Tài liệu của bạn được mã hóa trên một cuốn sổ cái chung, có nghĩa là không thể bị thất lạc. Với Blockchain, tất cả những người đồng nghiệp cùng công ty đều có lưu trữ lại tài liệu của bạn.

An toàn: Blockchain sẽ đảm bảo sự an toàn cho tài liệu của bạn. Không một hacker nào có thể đe dọa đến chúng.

Tốc độ: Smart Contract sử dụng các ngôn ngữ lập trình, code phần mềm để tự động hóa các điều khoản, bởi vậy có thể tiết kiệm hàng tiếng đồng hồ cho những công việc không cần thiết.

Tiết kiệm: Smart Contract tiết kiệm cho bạn rất nhiều chi phí vì xóa bỏ các khâu trung gian, bên thứ ba,..

Chính xác: Các hợp đồng tự động không chỉ nhanh và rẻ hơn mà còn tránh được các lỗi thường thấy khi viết giấy tờ một cách thủ công.

Ứng dụng của Smart Contract trong Crypto

Về cơ bản, hầu hết các ứng dụng được cung cấp bởi các hệ thống tập trung đều có thể được thiết kế tương tự và cung cấp bởi các Smart Contract trên Blockchain.

Smart Contract cho phép các nhà phát triển thiết kế ra nhiều cách thức sử dụng khác nhau. Ví dụ: Ví tiền điện tử để lưu trữ Coin và Token, DEX – sàn giao dịch phi tập trung, gaming – trò chơi điện tử, NFT,…

Lời kết

Trên đây là một số khái quát về Smart Contract (hợp đồng thông minh). BlockSolFi đã tóm tắt một cách dễ hiểu về khái niệm, cách thức hoạt động, ưu nhược điểm cũng như ứng dụng của Smart Contract. Hi vọng anh em đã biết thêm nhiều điều bổ ích về Smart Contract, chúc anh em đầu tuần vui vẻ!