Web 3.0 là gì? Đây là tất cả những gì bạn cần biết về web 3.0

solfi_admin Thứ Bảy, 04/12/2021

Web 3.0 là từ khóa thu hút được nhiều sự chú ý trong thời gian vừa qua. Web 3.0 là thế hệ thứ ba của internet, đó là tầm nhìn về một Internet thông minh không máy chủ bao gồm những web phi tập trung kết nối với nhau. Đây được cho là nền tảng tiềm năng cho phép người dùng kiểm soát dữ liệu, danh tính và số phận của chính họ.

Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về Web3 và cập nhật đồng coin của Web3 trong năm 2021.

Trước khi đi tìm hiểu về Web 3.0, cần làm rõ khái niệm Web.

Web là gì?

Web (hay website) là một tập hợp thông tin có thể được truy cập thông qua Internet. Tập hợp thông tin này chính là những thứ được phát triển và đăng tải lên Website, từ các bài báo, mạng xã hội, trang giải trí, trang tin tức… 

Có khá nhiều người thường nhầm lẫn khái niệm Web với Internet, nhưng thực chất hai khái niệm này là khác nhau. Internet là hạ tầng, còn Web chính là những thứ được phát triển trên hạ tầng đó.

Sơ lược về Web 1.0 và 2.0

Để có thể phát triển Web3, nghĩa là đã có những nền tảng Web trước được phát minh và đi vào sử dụng. Chúng ta hãy cùng điểm qua những nét chính về những người anh em đi trước – Web 1.0 và Web 2.0

Internet được thành lập vào năm 1990. Thời điểm đó, con người vẫn chưa định nghĩa Web 1.0 là gì mà chỉ đơn thuần gọi nó là Internet để sử dụng. Lúc đó các trang web chỉ có thể thụ động cung cấp thông tin, chủ sở hữu website là những người đưa thông tin, còn những người dùng Internet chỉ có thể tiếp nhận thông tin trên đó mà không thể làm gì khác.

Và như bản chất tự nhiên của việc phát triển, phiên bản Web 2.0 với sứ mệnh chuyển giao thông tin – đã có sự cải thiện và giúp giải quyết các hạn chế ở phiên bản 1.0.

Nhờ các nền tảng này mà thế giới đã trở nên phẳng hơn rất nhiều. Người dùng không chỉ có thể tương tác với nội dung mà còn có thể sáng tạo nội dung (Content Creators) cũng như chia sẻ chúng một cách công khai. Những con người ở nhiều quốc gia có thể tương tác với nhau và tiếp cận được nhiều thông tin hơn. Tuy nhiên càng về sau, quyền lực càng được tập trung vào một vài ông lớn như Facebook, Twitter,… và Web 2.0 dường như đang dần đi chệch hướng so với mục đích ban đầu của chúng. 

Sự ra đời của Web 3.0

Lưu ý: không có khái niệm cụ thể nào là Web 3.0. Semantic Web hay Web phi tập trung được cập nhật trong mục dưới đây chỉ là những phương hướng phát triển được cho là chủ đạo của Internet thế hệ mới chứ chưa được thống nhất là khái niệm Web 3.0.

Semantic Web là một phong trào diễn ra nhằm tiêu chuẩn hóa các định dạng dữ liệu chung trên Internet để giải quyết những vấn đề của Web 2.0. Semantic Web hướng đến việc chuyển đổi các nội dung web hiện tại thành “dữ liệu web” có ý nghĩa. Và người ta gọi phong trào Semantic Web này là Web 3.0. Mục tiêu cuối cùng của Semantic Web là tạo ra các trang web thông minh, kết nối vạn vật (Internet of things) hòa nhập chung với nhau.

Nhờ có Semantic Web, Google có thể nhanh chóng tìm thứ ta cần, Spotify tự động tìm những bài hát chúng ta thích nghe. Facebook sẽ hiển thị quảng cáo những món đồ mà chúng ta có nhu cầu. Nói chung, ứng dụng của Semantic Web đối với cuộc sống của chúng ta là vô hạn.

Nền tảng web phi tập trung 

Ngoài ra, trong bối cảnh hiện tại, Blockchain dường như cũng đang trở thành động lực của Internet thế hệ tiếp theo – thế hệ Web 3.0. Blockchain đổi mới cách dữ liệu được lưu trữ và quản lý và chỉ cung cấp một tập dữ liệu duy nhất được quản lý chung. Lớp trạng thái duy nhất này lần đầu tiên kích hoạt lớp định giá giá trị cho Internet. Nó cho phép chúng ta gửi dữ liệu theo cách được bảo vệ bằng bản sao, cho phép các giao dịch P2P mà không cần trung gian. 

Nền tảng của những Website được vận hành theo mô hình này gọi là nền tảng Web 3.0 phi tập trung.

Tuy nhiên, điều ta có thể nhìn thấy rõ ràng là Web 3.0 ra đời với sứ mệnh chuyển giao giá trị. Bởi nó cho phép quyền lực được quay trở lại về tay người dùng chứ không còn nằm trong tay các “ông lớn”. Trên Web 3.0, bản thân người dùng sẽ chính là người sở hữu (owners) thông tin của mình và không thể bị can thiệp bởi bất kỳ ai. Việc không phải chịu những hạn chế của Web 2.0 cũng là tiền đề để mở ra một kỉ nguyên mới khi người dùng có thể chuyển giao giá trị trên Web một cách tự do và không cần quá nhiều yếu tố về lòng tin. 

Phân mảng Web 3.0

Nhóm 1 – Hạ tầng

Đầu tiên là lớp hạ tầng (Infrastructure). Mảng này thường chú trọng đến xử lý dữ liệu, các vấn đề kỹ thuật để Web 3.0 có thể dễ dàng trao đổi thông tin.

• Oracle: thị trường phi tập trung cho quá trình xác thực dữ liệu.
• Storage: lưu trữ phi tập trung các dữ liệu trên blockchain.
• Index: truy vấn dữ liệu.
• Host Server, RPC: cổng nối để các trang web bình thường có thể kết nối với hạ tầng Web3.

Nhóm 2 – Ứng dụng DeFi

Tiếp đó là các Dapp. Thường thì lớp này sẽ thiên về mảng tài chính, giúp luân chuyển giá trị trong hệ thống Web 3.0. Các sản phẩm sàn giao dịch anh em thường dùng có thể gộp vào nhóm này.

Bên trong mảng này, anh em có thể chia tách theo nhiều lớp khác nhau, bao gồm các thành phần cấu tạo nên một hệ sinh thái DeFi thông thường như AMM-DEX, Lending, Aggregator,..

Nhóm 3 – Ứng dụng đời thực

Cuối cùng là lớp Ứng dụng đời sống nhưng được ứng dụng công nghệ blockchain. Đây là lớp sát với end-user nhất và mục dịch của nó là đem Web 3.0 đến gần với người dùng. Các ứng dụng chơi game, nghe nhạc, tạo nội dung thì có thể được quy vào nhóm này.

Những đột phá của Web 3.0

Web 3.0 thừa hưởng các đặc tính tốt của Web 2.0 và có thêm những yếu tố giúp giải quyết hạn chế của Web 2.0 bao gồm:

• Verifiable: Mọi thứ đều minh bạch, rõ ràng và có thể xác nhận on-chain.
• Trustless & Permissionless: Hạn chế tối đa những yếu tố liên quan đến lòng tin và bất kỳ ai cũng có thể tham gia. 
• Self-Governing: Lấy người dùng làm trọng tâm, bản thân người dùng có toàn quyền với thông tin và tài sản của mình.
• Distributed: Quyền lực được phân phối cho người dùng và các quyết định sẽ được đưa ra và thực hiện bởi các tổ chức tự trị phi tập trung (DAOs). 
• Native built-in payments: Các ứng dụng của Web 3.0 không yêu cầu người dùng phải cung cấp thông tin cá nhân và không thể ngăn cản việc thanh toán, giao dịch của người dùng.

Nhìn vào các đặc điểm trên, có thể thấy có sự tương đồng giữa những thứ Web 3.0 và blockchain đang mang lại cho người dùng. Không phải ngẫu nhiên blockchain có thể phát triển mạnh mẽ như vậy, chúng là một phần không thể thiếu trong sự hình thành của Web 3.0. Có thể nói, nhờ blockchain mà có Web 3.0 và nhờ Web 3.0 mà blockchain có thể phát triển.

Ưu và nhược điểm của Web 3.0

Ưu điểm

• Không có trung gian: Trong một mạng lưới phi tập trung, các giao dịch và dữ liệu được trao đổi trực tiếp do đó dữ liệu và tiền của người dùng không phải phụ thuộc vào một bên trung gian như Facebook hay Paypal.

• Ngăn chặn vi phạm dữ liệu: Vì dữ liệu sẽ do chính bạn kiểm soát. Rất khó để tin tặc có quyền kiểm soát dữ liệu của bạn trừ khi hắn có thể khống chế toàn bộ mạng. Những công ty như Facebook và Google không thể bán dữ liệu của bạn cho bên thứ ba để kiếm lợi nhuận.

• Dữ liệu sẽ tồn tại mãi mãi: Trò chơi mà bạn ưa thích, nội dung tin nhắn hay bất kỳ dữ liệu nào trên Web 3.0 sẽ tồn tại chừng nào Internet còn hoạt động, không ai có quyền truy cập chúng và xóa bỏ.

• Các dịch vụ sẽ hoạt động 24/7: Do các dịch vụ trên Web 3.0 không có một máy chủ cố định, chúng sẽ hoạt động liên tục chừng nào mạng lưới còn tồn tại. Sự cố mất điện hay dữ liệu hay một máy chủ bị phá hoại sẽ không thể làm phiền tới những hoạt của bạn trên Web 3.0

• Dân chủ: Không ai được quyền ngăn cản bạn truy cập Internet. Bạn có thể truy cập Internet vào bất kỳ thời điểm nào và bất kỳ nơi đâu.

• Kết nối thông minh: Người dùng có thể sử dụng các thiết bị kết nối internet được gắn thẻ ngữ nghĩa chung để cung cấp website phù hợp, trực quan và cá nhân hóa kinh nghiệm. Nói một cách dễ hiểu, đó là lợi ích của sự kết hợp giữa IoT và công nghệ AI.

Nhược điểm

Tuy có một tiềm năng rất to lớn nhưng phải thừa nhận rằng Web 3.0 vẫn còn ở giai đoạn khá sơ khai. Một vài hạn chế có thể kể đến như:

• Tính mở rộng: Vẫn còn một khoảng cách lớn giữa Web 2.0 và Web 3.0 nếu xét về tính mở rộng, tốc độ xử lý, chi phí,…

• UX: Trải nghiệm người dùng vẫn chưa thực sự tốt vì để tham gia các sản phẩm của Web 3.0 như Crypto, người dùng cần phải học những kiến thức mới, tải những phần mềm mới và thao tác nhiều bước khác nhau. 

• Tính tiếp cận: Các ứng dụng hầu hết được xây dựng một cách độc lập chứ không được tích hợp với các ứng dụng phổ biến và quen thuộc của Web 2.0, làm giảm tính tiếp cận đến với người dùng.

• Chi phí: Chi phí để phát triển một dự án là rất đắt đỏ, những dapps thường gặp khó khăn trong việc đưa code lên blockchain vì phí gas của Ethereum hay chi phí phải bỏ ra trong việc audit cũng rất cao.

Những dự án thuộc Web 3.0 hiện tại

Arweave

Arweave (AR) là Protocol lưu trữ dữ liệu Blockchain dựa trên thuật toán đồng thuận thế hệ mới Proof of Access để tạo ra kho lưu trữ dữ liệu thực sự vĩnh viễn đầu tiên trên thế giới.

Livepeer

Livepeer (LPT) là cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho streaming video theo hướng phi tập trung. Livepeer tận dụng tính phân quyền của Blockchain giúp người dùng có thể làm chủ được nội dung của mình và tự do chia sẻ nội dung một cách hiệu quả hơn. 

Filecoin 

Filecoin (FIL) giống Arweave, là dự án cùng thuộc mảng Decentralized Storage. Filecoin được biết tới là một trong những tên tuổi đầu tiên làm về mảng storage và nổi bật nhất nhờ ứng dụng giao thức phân phối mã nguồn mở (IPFS).

The Graph

The Graph (GRT) là một giao thức cho phép lập chỉ mục (index) và truy vấn dữ liệu từ Blockchain. The Graph cho phép bất kỳ ai cũng có thể truy cập để xây dựng và publish các API gọi là Subgraph. Subgraph giúp việc truy cập Data từ Blockchain dễ dàng hơn.

Helium

Helium (HNT) là một mạng lưới không dây peer to peer phi tập trung (Decentralized Wireless Network) được xây dựng trên nền tảng blockchain. Nó hoạt động dựa trên Proof of Coverage và thuật toán đồng thuận mới dựa trên HoneyBadger BFT. Helium được dùng để định tuyến dữ liệu cho các thiết bị IoT tầm xa (Internet of Thing) có công suất thấp.

Danh sách một số đồng coin của Web 3.0 (2021)

Anh em có thể tham khảo thêm các đồng coin của Web 3.0 mới nhất (2021) tại đây

Có nên đầu tư vào Web 3.0 không?

Câu trả lời là tùy thuộc vào anh em. Không thể phủ nhận Web 3.0 có tiềm năng rất lớn và sẽ trở thành xu thế trong tương lai. Mục này sẽ gợi ý cho các anh em cách tiếp cận đầu tư hợp lý, để anh em có thể cân nhắc và quyết định nên đầu tư hay không.

Với nhóm 1, Hạ tầng – Chậm nhưng dài hạn

Nhóm này phù hợp với những người đam mê tìm đọc về công nghệ và yêu cầu cần hiểu vai trò của từng mảng đối với hệ sinh thái chung. Ngoài ra, khá ít dự án trong mảng này phát hành token, khiến rào cản đầu tư là khá lớn.

Bên cạnh đó, vì đặc thù hạ tầng, quá trình phát triển sẽ cần thời gian, và nếu anh em muốn “win fast” thì không quá phù hợp với cách đầu tư này. Bù lại, hạ tầng là nhóm sản phẩm được đầu tư lớn, bài bản và nhu cầu luôn rất ổn định vì hầu hết các sản phẩm đều phải xây dựng trên nền tảng của họ.

Với nhóm 2, DeFi – Linh hoạt và đi theo dòng tiền

Nhóm thứ 2, hãy giữ cách chơi như khi tham gia các hệ sinh thái DeFi. Anh em cần chủ động đi tìm các sản phẩm để trải nghiệm để có cơ hội nhận retroactive. Tham gia đầu tư theo dòng tiền, vì game này đặc thù về money khá nặng.

Phần lớn các sản phẩm trong hệ sinh thái DeFi đang có sự phát triển theo chiều ngang (tức sao chép mô hình từ chain A sang chain B). Các bước phát triển theo chiều dọc, tức mô tuýp sản phẩm hoàn toàn mới thì đang khá hiếm trong DeFi. Do đó, tốc độ phát triển của nhóm này đang có đôi chút chậm lại.

Với nhóm 3, End User – Rủi ro nhưng tiềm năng cực lớn

Nhóm cuối (tức sát với end user nhất), đây là nhóm có tiềm năng tăng trưởng mạnh nhất, đơn giản vì nó còn mới. Điều này đồng nghĩa khả năng thất bại là cao hơn hẳn các nhóm trước.

Đặc thù của nhóm này là nó phụ thuộc rất nhiều vào nhóm 1 – Hạ tầng. Game muốn chơi được mượt thì cần blockchain hỗ trợ kỹ thuật, tốc độ cao. Ngoài ra, liên hệ với nhóm 2 cũng rất mật thiết, vì các sản phẩm DeFi giúp dự án tạo thị trường, thu hút dòng tiền. Vì thế, hãy chú ý đến những cập nhật và phát triển của 2 nhóm trước để có thêm thông tin đưa ra quyết định ở nhóm này.

Ngoài ra, vì khách hàng của nhóm 3 thường là người dùng cuối, cho nên vấn đề marketing sẽ cần được chú trọng hơn. Hãy chú ý đến các dự án có tư duy marketing phù hợp và dài hạn để thực sự tìm ra được dự án tiềm năng trong nhóm 3 nhé!

Tổng kết

Như vậy, chúng ta đã cùng nhau đi tìm hiểu khái quát những thông tin liên quan tới Web 3.0. Có thể thấy rằng, mặc dù khái niệm về Web 3.0 lẫn tính ứng dụng của nó vẫn còn mới, nhưng đây có thể là lĩnh vực mà các công ty công nghệ đang tìm kiếm cho tương lai tiếp theo của Internet, khi mạng xã hội và smartphone đang dần bão hoà.

Việc chuyển sang Web 3.0 trong tương lai là điều khá cần thiết, nhất là khi các host truyền thống hiện nay vẫn có nhiều vấn đề về bảo mật và tính ổn định. Web3 sẽ khắc phục những điều đó và Internet trở nên phi tập trung, đáng tin cậy và an toàn hơn so với Web 2.0 hiện nay.

Anh em nghĩ gì về tiềm năng của Web 3.0? Có dự án nào của Web 3.0 anh em quyết định đầu tư không? Cùng để lại bình luận để thảo luận với các admin BlockSolFi và những người anh em khác nhé!